اکوتوریسم سبزوار بزرگ
نگاهی به طرح های گردشگری در سبزوار بزرگ
دیار سربداران که دیروز منزلگاه جاده ابریشم بود امروز نیازمند برنامه ریزیهای صحیح و مدون و اجرایی با تکیه بر قابلیت ها و استعدادهای بالقوه گردشگری می باشد.
پر واضح است که سبزوار بزرگ از غنای فرهنگی بالایی برخوردار بوده و به همین دلیل جایگاه ویژه ای را در مباحث میراث فرهنگی به خود اختصاص داده است.
با توجه به قابلیتهای طبیعی موجود در برخی مناطق مستعد سبزواربزرگ طی چند سال اخیر برای کمک به بهبود وضعیت اقتصادی و افزایش سطح درآمد خانوار طرح های مختلف گردشگری پیشنهاد و سپس به اجرا درآمد که عمده ترین طرح های گردشگری درحال اجرا عبارتند از:
۱- طرح گردشگری روستای استاج
۲- طرح گردشگری حوضه رودخانه دلبر
۳- طرح گردشگری تفرجگاه سامان پارت (ششتمد)
۴- طرح گردشگری تفرجگاه آبشار و غار نور آباد
۱- طرح گردشگری روستای استاج
روستای استاج یکی از روستاهای دهستان خواشد واقع در بخش رودآب شهرستان سبزوار می باشد.
این روستا در مدار جغرافیایی'35 ˚55 شمالی و نصف النهار '37 ˚57 شرقی و در فاصله50 کیلومتری جنوب شهرسبزوار، در دامنه شمالی رشتة کوه میش و در ارتفاع1710 متری از سطح دریا قراردارد.
نمایی از روستای استاج در اواخر پاییز
به همین دلیل با دارا بودن تابستانهای معتدل وملایم منطقه ای مناسب برای گذران اوقات فراغت در فصل گرم سال(تابستان) شناخته شده است.
چشم اندازی از دامنه های سر سبز استاج در فصل تابستان
جمعیت روستا در سال 1375 برابر با 652 نفر بوده که در سال 1384 به 357 نفر کاهش یافته است که رشد منفی295 نفری را نشان می دهد.
تعداد خانوار ساکن در روستا نیز به پیروی از تغییرات جمعیتی از 155 خانوار در سال 1375 به 120 خانوار در سال 1384 رسیده است.
این آمارها نشان می دهد که توجه به توسعه بخش گردشگری با وجود پتانسیل های طبیعی منطقه و نزدیک بودن این ناحیه ییلاقی به شهر سبزوار ضروری است.
درحال حاضر اجرای طرح گردشگری روستای استاج با مشکلاتی مواجه شده از جمله می توان به ارتفاعاتی که این روستا در آن واقع شده اشاره کرد که از نوع آندزیت می باشد و در نتیجه فاقد سفره های آب زیرزمینی غنی است.
از آنجائیکه منابع آبهای سطحی و زیرزمینی در امکان سنجی گسترش طرحهای گردشگری اهمیت زیادی دارد به بررسی وضعیت آب موجود در روستای استاج و مشکلاتی که در مسیر اجرای این طرح قراردارد می پردازیم.
به دلیل ناکافی بودن منابع آب زیرزمینی، استحصال آب عمدتا از طریق سفره های سطحی داخل دره ها و مسیل ها با حفر چاه دستی و احداث قنات و یا توسعه چشمه سارها امکان پذیر می باشد که به صورت فصلی بوده و به شدت تحت تأثیر میزان بارندگی سالیانه قرار دارد.
ولی با توجه به سازند آندزیتی در ارتفاعات شاهزاده ابوالقاسم منابع آب زیرزمینی موجود از کیفیت مطلوبی جهت شرب برخوردار است.
چشمه های دیگری نیز در روستای استاج با کیفیت مناسب وجود دارد که می توانند مورد استفاده در طرح گردشگری قرار گیرند، از جمله چشمه شعبان، چغوکستان، سنگ وسطی، کلاته سعدی و کلاته سیب، که همگی قابل بهره برداری هستند.
نمونه ای از چشمه های جاری در منطقه
طرح استفاده از چشمه کلاته حسن نباتی با دبی 5/0 لیتر در ثانیه و در فاصله 2500 متری جنوب شرقی روستای استاج، جهت فعالیتهای گردشگری مطرح شده که با مشکلاتی همراه می باشد.
مسیر دستیابی به این چشمه از طریق یک مسیل آبرفتی با شیب 5 درجه امکان پذیر است. این چشمه از نوع دره ای و با زهکش سطحی می باشد که دبی آن وابسته به میزان بارندگی سالیانه و فصول سال متغیراست.
مشکل اساسی در بهره برداری از این چشمه، سنگلاخی بودن مسیر انتقال آب آن به روستا می باشد که هزینه زیادی را در برخواهد داشت به ویژه که شیب بستر مسیل زیاد بوده و جهت جلوگیری از فرسایش مسیر به تمهیدات ویژه ای نیاز است.
با توجه به وضعیت هیدرولوژیکی منطقه، حفر چاه دستی به همراه گالری در محدوده 200 متری جنوب روستا مطمئن ترین و ارزانترین گزینه برای تأمین آب مورد نیاز در اجرای طرح گردشگری روستای استاج محسوب می شود .
۲- طرح گردشگری حوضه رودخانه دلبر
این طرح در سال 1383 توسط بخشداری مرکزی شهرستان سبزوار در حوضه رودخانه دلبر و با هدف توسعه اقتصادی روستای دلبر و مناطق اطراف مورد مطالعه قرار گرفت که اکنون در مرحله اجرا است.
روستای دلبر در دهستان کراب بخش مرکزی شهرستان سبزوار، روی مدار '22 ˚36 شمالی و نصف النهار '28 ˚57 شرقی در ارتفاع 1450 متری از سطح دریا بر دامنه جنوبی کوه 2161 متری میمستان از ارتفاعات رشته کوه جغتای واقع شده و دارای زمستانهای سرد و تابستانهای ملایم ومعتدل است.
تفرجگاه زیبای دلبر پدیرای هزاران گردشگر در طول هفته
سایه سارهای زیبا و دلفریب تفرجگاه دلبر
نمای روستای دلبر در مسیر حرکت به سمت تفرجگاه مشجر و دره ای
قرار گیری روستای دلبر بین دو مسیر ارتباطی مهم یعنی تهران- مشهد و سبزوار به اسفراین امتیاز دیگری است که به اجرایی شدن این طرح کمک زیادی نموده است.
امکان دسترسی به تفرجگاه دلبر از دو مسیر ارتباظی
بر طبق آخرین آمار کسب شده از شورای روستای دلبر تنها در روز سیزده فروردین1385 جمعیتی بالغ بر هشت هزار نفر با بیش از هزار و پانصد وسیله نقلیه در اطراف این رودخانه اتراق کرده اند.
موقعیت قرار گیری روستای دلبر در محور سبزوار - جغتای
با توجه به گسترش روستای دلبر به شکل خطی در امتداد رودخانه، اجرای کامل طرح گردشگری در آینده سبب ایجاد اختلال در زندگی روزمره اهالی خواهد شد،
به همین دلیل یک راه کنار گذر یا کمربندی جهت دسترسی گردشگران به مناطق ییلاقی بالادست رودخانه پیش بینی شده است.
از جمله اقدامات پر هزینه پیش بینی شده در این طرح می توان به پیشنهاد راه اندازی تله کابین در برنامه های آینده جهت افزایش امکانات تفریحی اشاره کرد که با توجه به چشم انداز زیبای رودخانه طی فصول مختلف سال از قابلیت های لازم برای استقبال بازدید کنندگان و توجیه اقتصادی برخوردار است.
در این طرح مکانهایی جهت اسکان موقت گردشگران به صورت سایبان، سکوهای بتنی و ایجاد مجتمع های خدماتی- رفاهی از جمله مسجد، رستوران و سرویس های بهداشتی پیش بینی شده است.
طرح ایجاد یک پارکینگ رو باز با مشارکت مردم و با توجه به ظرفیت مورد تقاضا ضروری به نظر می رسد.
تأمین آب مورد نیاز برای طرح گردشگری از طریق چند چشمه به نامهای دونخ، سر بریگاه، سنگیدر و چشمه بزرگ صورت می گیرد.
پیش بینی می شود در صورت موفق شدن این طرح روند مهاجرت از روستای دلبر کاهش یافته و با سرمایه گذاری در جهت احداث اماکن اقامتی- پذیرایی و خدماتی- رفاهی زمینه اشتغال برای نیروی جوان فراهم می شود.
۳- طرح گردشگری تفرجگاه سامان پارت ششتمد
شهر ششتمد به عنوان مرکز بخش ششتمد با ارتفاع ۱۳۴۰متر از سطح دریا و با مختصات جغرافیایی ۵۷ درجه و ۴۵ دقیقه طول شرقی و ۳۵درجه ۷۵ دقیقه عرض شمالی، در فاصله ۳۰ کیلومتری جنوب شهر سبزوار برروی مخروط افکنه حاصل از نهشته های رسوبی جریانات سطحی دامنه شمالی کوه شاهزاده ابوالقاسم در رشته کوه میش قرار گرفته است.
نمایی از شهرستان زیبای ششتمد
این شهر مرکز بخش ششتمد می باشد که از شمال به بخش مرکزی، ازغرب به بخش رودآب، ازجنوب به بخش مرکزی شهرستان بردسکن و از شرق به بخشهای میان جلگه و تحت جلگه شهرستان نیشابور محدود می گردد.
طبیعت زیبای پاییزی رودخانه ششتمد
ارتفاعات این منطقه تحت عنوان کوه میش شناخته می شود که در نتیجه عملکرد فازهای کوهزایی آلپی ایجاد شده به همین دلیل با ستیغ ها و پرتگاه های عمودی زیادی روبرو می شویم که از نظر جنس سنگها برای عملیات صخره نوردی بسیار مناسب است .
از جمله می توان به دیواره سرتخت ششتمد اشاره کرد. این شهر دارای آب وهوای نیمه بیابانی با زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل و ملایم و بارندگی متوسط 225 میلیمتر در سال است.
بخشی از رودخانه ششتمد در فصل بهار
در فصل سرد سال ریز شها به صورت برف در ارتفاعات مجاور ششتمد ذخیره و در فصل بهار وتابستان به صورت چشمه سارهای متعدد روان می شود.
مهمترین جریان سطحی منطقه یعنی رودخانه ششتمد با دبی متوسط 20 لیتر در ثانیه از چشمه های سرروی ، میان روی و چشمه قربانو تشکیل می گردد.
وجود سفره های آب زیر زمینی مناسب به دلیل مخروط افکنه های حاصل از نهشته های رسوبی و نفوذ پذیر فوقانی سبب شده تا تعداد ۱۶رشته قنات در ششتمد مورد استفاده کشاورزان قرار بگیرد.
این قناتها به ترتیب اهمیت عبارتند از: سرده، پایین ده، کاریز، سنگینه، اشتر، کلاته خانها، مقاطعه، ناده، مهرآباد، گود دشت، بلال سفلی، بلال علیا، حاج ابوالقاسم و ده میزان.
در حال حاضر و با جمعیت فعلی نیاز مصرفی آب شهر ششتمد پانزده لیتر در ثانیه می باشد که تنها ده لیتر از آن توسط دوحلقه چاه عمیق تأمین می شود.
کمبود فعلی آب شرب در حدود پنج لیتر در ثانیه می باشد که باتوجه به معضل کمبود منابع آبی پتانسیل بالایی را از نظر کشاورزی و دامداری دارا نمی باشد.
لذا نیازمند توجه بیشتر برنامه ریزان در گسترش مبحث گردشگری جهت گذران اوقات فراغت به ویژه به صورت اقامت های تابستانی می باشد.
سایه سارهای دلنشین در حاشیه رودخانه شهرستان ششتمد
تقویت بنیه اقتصادی شهر نیز در گرو توسعه و رونق گردشگری است که با برنامه ریزیهای مدون بایستی پتانسیلهای بالقوه طبیعی و تاریخی این منطقه را به فعلیت رساند و به رفع تنگناهای موجود پرداخت.
از جمله گامهای اولیه در جهت اجرای طرح گردشگری تعریض جاده دولت آباد به ششتمد به طول 20 کیلومتر می باشد که عملا دسترسی ساکنین شهر سبزوار را به این منطقه ییلاقی فراهم می سازد.
درصورت ایجاد باندهای سبز دوطرفه و بلوار کشی بر جذابیت مسیر دسترسی افزوده می شود و گردشگران با رغبت بیشتری از منطقه بازدید می کنند.
در طرح ایجاد باندهای سبز دوطرفه با توجه به معزل آب گونه های همساز با آب وهوای نیمه بیابانی مانند گونه های خشکی پسند تاغ و گز در تلفیق باگونه های سنجد، سرو نقره ای وعناب پیشنهاد شده است.
در زمینه احیاء چشم اندازهای طبیعی با توجه به تعریف نقش گردشگری و گذران اوقات فراغت در شهر ششتمد برنامه ها باید به گونه ای طراحی شود تا خدمات رسانی به جمعیتی فراتر از ساکنین شهر یعنی جمعیت بازدید کننده نیز تعلق گیرد که مهمترین آنها عبارتنداز:
1- احداث اقامتگاههای مناسب ودارای امکانات کافی برای اسکان چند روزه،
2- ارائه سرویسهای مجهز و درخور توجه در مسیر دسترسی به مناطق طبیعی و حاشیه رودخانه ششتمد
3- برق رسانی و تامین روشنایی جهت اقامت شبانه در فضاهای روباز حاشیه رودخانه در فصل تابستان
4- ایجاد جاذبه های مصنوعی مانند آبشار، استخر و احداث سد که ضمن برآورده کردن نیاز منطقه با توجه به کمبود آب امکان صید ماهی و قایقرانی تفریحی رافراهم سازد.
توانمندیهای گردشگری ششتمد همچون حلقه ای است که نگین آن وجود آرامگاه ابوالحسن علی بن زید بیهقی معروف به ابن فندق یا فریدخراسان می باشد.
در این طرح که به صورت مصور تهیه شده عوامل عمده در شکل گیری تفرجگاه سامان پارت به شرح زیر می باشد.
۱- آرامگاه بیهقی
آرامگاه ابوالحسن علی بن زید بیهقی معروف به ابن فندوق
۲- سد ششتمد
استقبال چشمگیر مردم از سد ششتمد در روز طبیعت
3- تریا پارک مهرگان
تریا پارک مهرگان ششتمد
تندیس نمادین در پارک مهرگان ششتمد
4- مصلی امام جواد (ع)
5- اردوگاه سهراب
6- رودخانه ششتمد
رودخانه زیبا و مشجر ششتمد با قابلیت طبیعت گردی
7- امامزاده شاهزاده ابوالقاسم
لزوم بهسازی فضا و ساختمان امامزاده در این تصویر به خوبی احساس می شود.
۸- بلوار تمدنها
9- رزمگاه رستم وسهراب
تندیس نمادی از سهراب در شهرستان ششتمد
10- پارک طبیعی مهر آهو با دریاچه مصنوعی.
۴- طرح گردشگری تفرجگاه آبشار و غار نور آباد
روستای زیبای نور اباد تفرجگاه گردشگری غار و آبشار شهرستان خوشاب
روستای زیبای نور آباد در شهرستان خوشاب و در فاصله ۴۸ کیلومتری از سبزوار بزرگ واقع شده است.
وجود آبشار زیبا و غار در فاصله ۲ کیلومتری نور اباد می تواند این روستا را به قطب گردشگری منطقه تبدیل کند که بدون شک موجب رونق اقتصادی ساکنان بومی نور اباد خواهد شد.
لطفا برای آگاهی بیشتر از مسیر تردد کلیک فرمایید. (مسیر یاب ۱)
آبشار زیبای نورآباد
کوه پیر در کنار آبشار و غار زیبای نور آباد
کوه پیر در غرب روستای فوجی - جنوب روستای نور اباد و شمال روستای زعفرانیه واقع شده و به دلیل مجاورت با آبشار و غار زیبای نورآباد از اهمیت ویژه ای در بخش گردشگری برخوردار است.
درصورت رفع تنگناهای امنیتی و ارتباطی موجود در این مسیر با توجه به فاصله 10 کیلومتری این مجموعه با روستای زعفرانیه که در کنار جاده اصلی و پرتردد تهران- مشهد قرار دارد از قابلیتهای لازم برای تبدیل شدن به یک منطقه اکوتوریستی برخوردار است.
ابشار زیبای نور اباد در مجاورت کوه پیر
غار نور اباد در مجاورت آبشار و کوه پیر
لطفا از بخش های متنوع و جذاب زیر هم دیدن فرمایید.
گسل های مهم و فعال در سبزوار بزرگ
نقش کوهستان در توسعه طبیعت گردی سبزوار بزرگ
راهکار های اجرایی شدن صنعت اکوتوریسم در سبزوار بزرگ
معرفی غارهای طبیعی در سبزوار بزرگ
رودها و آبشارهای مهم با قابلیت گردشگری
ژئومورفولوژی و نقش آن در توسعه اکوتوریسم سبزوار بزرگ
بررسی پارامترهای آب و هوایی در سبزوار بزرگ
پوشش گیاهی و نقش آن در اکوتوریسم سبزوار بزرگ
بررسی و تحلیل علمی رودها در سبزوار بزرگ
آشنایی با پناهگاه حیات وحش شیر احمد
نقش اکوتوریسم روستایی در توسعه اشتغال و درآمد
مجموعه نقشه های موضوعی سبزوار بزرگ
معرفی سدها ی مهم سبزوار بزرگ با قابلیت های گردشگری
اسامی و نقشه روستا های سبزوار بزرگ
لیست هتل ها و مراکز اقامتی در سبزوار بزرگ
لطفا با ثبت نظرات خود ما را در تکمیل هر چه بهتر این وبلاگ
راهنمایی فرمایید.
بدینوسیله آمادگی خود را جهت همراهی و راهنمایی شما علاقه مندان
یه مشاهده و بازدید از جاذبه های دیدنی سبزوار بزرگ اعلام می دارم.
با تشکر: سید یوسف آزاد
کلمات کلیدی مهم: طرحهای گردشگری, رودخانه دلبر, مجتمع گردشگری, اماکن اقامتی سیاحتی
