اکوتوریسم سبزوار بزرگ
نقش اکوتوریسم روستایی و عشایری در
افزایش اشتغال و در آمد
نقش اكوتوريسم روستايی و عشایری در افزايش درآمد و اشتغال زايی بومی - محلی بر هیچ کس پوشیده نیست.
از دیر باز اكثر كشاورزان تلاشگر کشور ما از نگرش بسيار بالایی در مورد نقش اكوتوريسم روستايی بر افزایش درآمد خود آگاه بودند.
که این حسن توجه خود پدید آورنده مرکز تولید و فروش گلاب ملی قمصر شده است، نگینی در دل کویر که حتی بازارهای اروپا را نیز درنوردیده است.
مزارع گل محمدی در قمصر کاشان
تولید و فروش گسترده گلاب در قمصر بدون واسطه و دلال
اهمیت اکوتوریسم روستایی و عشایری در سبزوار بزرگ
معمولا مردم روستايي كه در نزديكي مناطق طبيعي زندگي ميكنند، درآمد كمي دارند و اغلب گزينههاي اقتصادي پايداري ندارند.
اكوتوريسم ميتواند براي اين دسته از مردم گزينه اقتصادي با ارزشي به شمار آيد.
امتياز ديگري كه اكوتوريسم براي مردم محلي دارد اين است كه ميتواند آنها را به عوامل اجرايي مؤثر در حفاظت از منابع طبيعي تبديل نمايد.
و چون رفاهشان وابسته به حفظ طبيعت و محيط زيست است، از هيچ گونه تلاشي در حفاظت از آن دريغ نخواهند كرد.
مردم محلي از دانش تجربي و عملي زيادي در مورد محيط طبيعي منطقه خود برخوردارند كه از اجداد خود به ارث بردهاند و با مقداري آموزش ميتوانند به راهنمايان بسيار خوبي در معرفی طبيعت پيرامون خود تبديل شوند.
در عین حال مردم محلی ميتوانند مستقيما در فعاليتهاي اقتصادي وابسته به توريسم (اداره هتلها، رستورانها و ساير خدمات توريستي) نيز مشاركت داشته باشند.
در بسياري از موارد، سازمانهاي جوامع محلي ميتوانند از طريق آموزشهاي مناسب در زمينه اداره و مديريت، همانند صاحبان امتياز خدمات توريستي عمل كنند.
جاذبه های گردشگری و فعالیتهای مربوط به آن نه تنها از عوامل و پدیده های طبیعی ناشی می شود بلکه از حوزه های فعالیت زیستی انسان در محیط نیز تأثیرمی پذیرد.
هر یک از جوامع روستایی و عشایری دارای چشم اندازهای زیستی خاص خود هستند که طبیعت در اختیار آنها گذاشته است و نوع معیشت آنها مستقیما از طبیعت پیرامون آنها نشأت گرفته است.
فعالیت های انسانی در این گونه از مراکز معیشتی چشم اندازهای جغرافیایی متفاوتی را بوجود می آورند که علاوه بر ایفای نقش اقتصادی، دارای جاذبه های گردشگری نیز می باشند که می تواند آنها را به صورت کانونهای جلب گردشگر درآورد (فریار:1381).
به عنوان مثال می توان از مناظر زیبا و فراموش نشدنی، چگونگی خشک کردن فلفل قرمز در روستا های بیزه، آبرود، کمیز و نهالدان در بخش داورزن سبزوار نام برد که:
چشم انداز الوانی از رنگ های سرخ و نارنجی بر روی تپه ماهورهای حاشیه روستا بوجود می آورند و به طبیعت کوهستانی منطقه، زیبایی مضاعفی می بخشد.
این در حالی است که جنبه های صادراتی این محصول به عنوان منبع اصلی درآمد روستائیان منطقه با کسب رتبه اول در سطح استان دراسان رضوی از اهمیت زیادی برخوردار است.
بر طبق آمار منتشر شده توسط فرمانداری شهرستان سبزوار در سال زراعی 84- 83 بالغ بر931 تن فلفل قرمز از 345 هکتار اراضی زیر کشت این محصول بدست آمده و دهها کارگاه آسیاب فلفل قرمز تنها در روستای بیزه به فعالیت مشغول هستند که درآمد بالایی را به خود اختصاص داده است.
روستاها بنا به ماهیت و متناسب با ساختار فرهنگی وجغرافیایی خود دارای سازماندهی درونی در زمینه شیوة زندگی مادی ومعنوی می باشند که انعکاس آن در شکل مساکن، نوع مزارع و باغات در کنار چشمه سارها و رودخانه ها و مناظر طبیعی محیط های روستایی قابل مشاهده می باشد.
محل زندگی روستایی وعشایری از جنبه های زیر می تواند از قابلیت های مورد توجه اکوتوریسم محسوب شده و با صنعت گردشگری در ارتباط باشد.
1- به عنوان فضاها و اماکن ییلاقی و استراحتگاهی و گذران اوقات فراغت گردشگران
2- به عنوان محل تولید فرآورده های خوراکی و صنایع دستی که به گردشگران عرضه می شود و از این طریق به اقتصاد معیشتی آنها کمک می کند.
3- برخی از روستاها به لحاظ فیزیکی و تیپ معماری، نوع آداب و رسوم و سنت های خاص محلی که از محیط جغرافیایی پیرامون خود الهام گرفته است مورد توجه گردشگران طبیعت در سطح ملی و بین المللی قرارمی گیرند.
با توجه به جنبه های فوق، در اکوتوریسم روستایی وعشایری نیازمند شناسایی و معرفی قابلیت ها و توانمندیهای مؤثر در جذب گردشگر می باشیم که خود بررسی ویژگیهای طبیعی، انسانی، اقتصادی و فرهنگی در این مناطق را طلب می کند
در بیشتر کشورهای پیشرفته - اکوتوريسم روستايی از طريق ايجاد بازارهای جديد براي فروش محصولات كشاورزی و غذاهاي محلی و ترغيب كشاورزان به توليد محصول بيشتر باعث افزايش درآمد آنها شده است .
به طور کلی می توان نتیجه گرفت که اکوتوریسم روستایی ضمن ايجاد اشتغال با رفاه و رونق روستاها نیز توام بوده است.
به نظر ميرسد كه روستاييان از طريق ارتباط با توريستها ياد می گيرند كه چگونه كشاورزی موفق و پايدار را تجربه کنند.
هدف اصلی اکوتوریسم توسعه پايدار روستاها از طریق گسترش امكانات و بهبود شرايط زندگی نسل كنونی و انتقال آن به نسلهای آینده می باشد.
با توجه به ويژگی بارز گردشگری روستايی به مثابه يكي از مردمی ترين اشكال گردشگري مي توان انتظار داشت كه اکوتوریسم از يك سو به رشد اقتصادي و تنوع فعاليت هاي روستايی و از سويي ديگر با جذب مازراد نيروی انسانی به ايجاد اشتغال و درآمدزايی براي ساكنان روستاها كمك كند بدين ترتيب فرصتی برای توسعه همه جانبه قلمداد مي شود .
اكوتوريسم روستايی با ظرفيت بالای حود می تواند به عنوان راهكاری اساسی درتوسعه پايدار و کمک به اقشار آسيب پذير روستاها مطرح شود.
به عنوان مثال همانطور که در بالا اشاره شد. نیاز مردم به محصولی مانند پودر فلفل موجب خواهد شد تا به روستایی مانند بیزه سفر کنند و علاوه بر بازدید از سرو کهنسال این روستا نیاز یک ساله خود را از این محصول پر مصرف برآورده سازند.
روستای زیبای بیزه با پتانسیل بالا در تولید ( فلفل )
روستاي بيزه در ۹۰كيلومتري از سبزوار بزرگ و ۱۵ کیلومتری شهرستان داورزن واقع شده است .
جمعیت آن حدود ۷۰۰نفر است که از ۳۷۵ خانوار تشکیل شده است.
از شمال به روستاي آبرود - از جنوب به دهنو ، از شرق به كميز و از غرب به روستای نهالدان محدود می شود.
کوچه باغهای دلفریب بیزه
محصول عمده بیزه فلفل و شغل اكثر ساکنین روستا تولید و تجارت محصول فلفل مي باشد. از ۳۷۵ خانوار این روستا در حدود ۱۵۰ خانوار جوان و مابقي ميانسال و یا كهنسال مي باشند.
حدود ۴۰٪ مردم شغلشان فلفل كوبي(كار در آسياب)و حدود ۵۰٪ تاجر ادويه ، ۱۰٪ ديگر بقیه هم به كار كشاورزي و دامداری مشغولند .
سرو کهنسال بیزه
مراحل جمع آوری و تولید پودر فلفل در روستای بیزه
آسیاب های فلفل کوبی سنتی بیزه که استحقاق صنعتی شدن دارند
تولید گسترده زعفران در شهرستان ششتمد
کشت و تولید زعفران در روستاهای شهرستان ششتمد
کشت و تولید وسیع زعفران در اکثر روستا های شهرستان ششتمد می تواند این منطقه را به قطب مهم در عرضه مستقیم این محصول با ارزش که نقش مهمی در افزایش درآمد روستائیان و کاهش مهاجرت آنان دارد ایفا کند.
زعفران سبزوار از مرغوبیت بالایی برخوردار است.
زعفران سبزوار از نطر رنگ دهی و رایحه نسبت به زعفران گناباد و خواف از کیفیت بالاتری برخوردار می باشد.
شهرستان جغتای قطب بزرگ تولید کلزا در کشور
مزارع وسیع و سیستماتیک کلزا در شهرستان جغتای
با اطمينان از امكان توسعه كشت كلزا ، طرح 4 ساله توليد دانه های روغنی با محوريت توسعه كشت كلزا توسط وزارت جهاد كشاورزی تدوين گرديده است .
روغن كلزا در كاهش كلسترول و جلوگيری از بيماريهای قلبی مؤثر است .
مناطق مستعد کشت کلزا در سبزوار بزرگ
پرورش شتر و رونق مسابفات شتر سواری
در مناطق عشایری سبزوار بزرگ
پرورش شتر در روستاهای عشایری شهرستان سبزوار از جمله چاه تلخ ،شند، گراب و بروغن میتواند زمینه را برای مسابفات شتر سواری در حواشی این مناطق که از شنزارهای وسیعی پوشیده شده است را فراهم کند و در افزایش درآمد اقتصادی ساکنین محروم این روستاها سهم بسزایی داشته باشد.
پرورش شتر در مناطق عشایری شند و گراب سبزوار بزرگ
پرورش شتر زمینه ساز برگزاری مسابفات شتر سواری در
مناطق عشایری سبزوار بزرگ
کشت وسیع بادام در روستا های پایکوهی از جمله :
سریش ،بلوچخانه، برگو و تندوک
مزارع وسیع و پر محصول بادام در مناطق پایکوهی سبزوار
وسعت روزافزون اشجار بادام در مناطق پایکوهی کوه مش سبزوار می تواند این منطقه را به قطب تولید و فروش محصول ارزشمند بادام تبدیل کند و گردشگران ضمن روستا گردی و بازدید ازطبیعت بکر این مناطق به خریداران مستقیم و بدون واسطه این محصول تبدیل شوند.
روستای برگو از مراکز مهم تولید بادام درختی
روستای تندوک قطب مهم در تولید بادام درختی
دامنه های سرسبز و زیبای کوه مش از عوامل توسعه اکوتوریسم روستایی
کشت و تولید آلو بخارا در شهرستان ششتمد
در حدود ۳۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی شهرستان ششتمد مربوط به آلو بخارا می باشد و هرساله حدود ۵۰۰ تن الو خشک از سطح باغات آلو در این شهرستان برداشت شود .
با تکیه بر این پتانسیل بالا می توان مراکز فروش آلو بخارا را بدون دخالت واسطه و دلال در روستا های این شهرستان راه اندازی کرد تا مردم سبزوار بزرگ مستقیما و بدون واسطه از خرید این محصول لذت ببرند.
روستای ییلاقی رامشین
با قابلیت تبدیل شدن به مرکز بزرگ تولید گل و گیاه زینتی
رامشین در استان خراسان رضوی شهرستان جوین و در منطقه براکوه که منطقه ای کوهستانی است قرار دارد. آب و هوای آن معتدل است و این امر باعث شده تابستانهای معتدل و خنکی داشته باشد.
جمیعت ثابت آن خانوار که بالغ بر ۴۰۰ نفرمیشوند که این تعداد در مناسبتهای خاص همچون عید نوروز،محرم و ایام تابستان بالغ بر ۲۰۰۰نفر میشوند.
بیشتر مهاجران روستا به پرورش گل و گیاه اشتغال دارند .وجه تسمیه رامشین را برخی به کلمه رمه نشین نسبت داده اند چون رمه در فرهنگ فارسی به معنای گله میباشد و به این دلیل که آنها در قدیم الایام گله دار بودند به رمه نشین معروف بودند و این نام طی زمانها به رامشین تبدیل گشته است.
در حال حاضر اکثر مردم به خصوص جوانها در شهرها ی مختلف ساکن هستند ولی همین افراد عموما هر کدام منزلی در روستا دارند که معمولا آخر هفته ها و مناسبتهای خاص به آنجا می روند و از این روست که روستا به مکان ییلاقی تبدیل شده و این امر باعث بالا رفتن قیمت مسکن،زمین و باغهای آن شده است و تعداد خانه های ویلایی آن در حال افزایش می باشد.
پیشنهاد ایجاد قطب پرورش گل و گیاه زینتی در روستای رامشین
پرورش نوعی کاکتوس با گل های منحصر به فرد در سبزوار بزرگ
با توجه به تسلط بیشتر جوانان به پرورش گل پیشنهاد می شود با احداث گلخانه های صنعتی در روستا ضمن ایجاد مهاجرت معکوس رامشین را به مرکز بزرگ مبادلات گل و گیاه در سطح سبزوار بزرگ تبدیل کنند.
تنگناهای توسعه اکوتوریسم روستایی در سبزوار بزرگ
اعتقادات عمیق و سنتهای بومی ساکنین مناطق روستایی وعشایری که با نگرانی و وسواس شدید از تغییر فرهنگ اصیل روستاها همراه می باشد، موجب شده تا آنها بیشتر به نتایج منفی توسعه اکوتوریسم توجه کنند.
این نگاه مشکوک و محتاطانه به عواقب توسعه اکوتوریسم روستایی و عشایری ازعوامل اصلی و بازدارنده، در به فعل درآمدن اکوتوریسم در سطح سبزوار بزرگ محسوب می شود.
الگو پذیری جوانان و تأثیرات فرهنگی ناشی از شیوه رفتاری، نوع لباس پوشیدن و غذا خوردن گردشگران، ممکن است با معیارهای فرهنگی جامعه اصیل و بومی منطقه همخوانی نداشته و هنجارهای نهادینه شده را متحول سازد که دراین صورت با مخالفت شدید خانواده ها روبرو خواهد شد.
لطفا از بخش های متنوع و جذاب زیر هم دیدن فرمایید:
مجموعه نقشه های موضوعی سبزوار بزرگ
گسل های مهم و فعال در سبزوار بزرگ
راهکار های اجرایی شدن صنعت اکوتوریسم در سبزوار بزرگ
نگاهی به طرح های گردشگری در سبزوار بزرگ
معرفی غارهای طبیعی در سبزوار بزرگ
رودها و آبشارهای مهم با قابلیت گردشگری
ژئومورفولوژی و نقش آن در توسعه اکوتوریسم سبزوار بزرگ
بررسی پارامترهای آب و هوایی در سبزوار بزرگ
پوشش گیاهی و نقش آن در اکوتوریسم سبزوار بزرگ
آشنایی با پناهگاه حیات وحش شیر احمد
نقش کوهستان در توسعه ی طبیعت گردی سبزوار بزرگ
معرفی سدها ی مهم سبزوار بزرگ با قابلیت های گردشگری
اسامی و نقشه روستا های سبزوار بزرگ
معرفی منابع موجود در زمینه اکوتوریسم
لیست هتل ها و مراکز اقامتی در سبزوار بزرگ
لطفا با ثبت نظرات خود ما را در تکمیل هر چه بهتر این وبلاگ
راهنمایی فرمایید.
بدینوسیله آمادگی خود را جهت همراهی و راهنمایی شما علاقه مندان
یه مشاهده و بازدید از جاذبه های دیدنی سبزوار بزرگ اعلام می دارم.
با تشکر: سید یوسف آزاد
کلمات کلیدی مهم: روستایی و عشایری, پرورش گل, مسابقات شتر سواری, فلفل
