اکوتوریسم سبزوار بزرگ
پوشش گیاهی
و نقش آن در اکوتوریسم سبزوار بزرگ
نقشه پراکندگی پوشش گیاهی در سبزوار بزرگ
گونه های گیاهی مناسب و مستعد رویش درمناطق مورد توجه بخش اکوتوریسم می تواند در کاهش دمای محیط، تنظیم رطوبت هوا، هدایت بادهای مطبوع محلی و همچنین به عنوان بادشکن و صافی عمل کند.
پوشش گیاهی علاوه بر تولید اکسیژن مورد نیاز موجب زیبایی محیط زیست گردشگران می شود.
شناخت گونه های گیاهی و معرفی خواص دارویی، خوراکی و صنعتی آنها منجر به توسعه اکوتوریسم علمی و پژوهشی در این مناطق خواهد شد.
در سطح سبزوار بزرگ گونه های مختلفی از گیاهان اعم از بوته ای، درختچه ای و درختی مشاهده می شود.
اشنان Seidlitzia rosmarinus
تاغ Haloxylon
درمنه Artemisia
گز Tamarix hispida
نسی Stipagrostis plumose
نتر Astragalus squarrosus
آرتیپلکس Salsola
سبط ریش سفید
Stipagrostis- plumosa
اسکنبیل callcom
قیچ Zygophyllum
افیدرا Ephedra
نخودک یا خار خاسک
Tribulus terrestris
گل ناز
گیاه کرچک
Ricinus communis
گیاه کرچک گونهای یک ساله است که در ایران با نامهای کرچک، بید انجیر و بزانجیر شناخته میشود.
میوه آن کپسول خاردار و مدوری است که حاوی سه عدد دانه با پوسته منقوش و مغز سفید است.
این گیاه در نقاط مختلف سبزوار بزرگ کاشته می شود.
گیاه کرچک در واقع به طور عمده برای تهیه روغن آن پرورش داده میشود که در پزشکی به عنوان مسهل قوی کاربرد دارد.
وقتی دانههای آن توسط کودکان و بزرگسالان خورده میشود، تا چند روز علائم عمدهای از مسمومیت نشان نمیدهد، مگر این که دانهها جویده شود که باعث بروز زودرس علائم میشود.
فرد اندکی اشتهای خود را از دست میدهد و دچار تهوع، استفراغ و اسهال میشود.
به تدریج فرد دچار استفراغ مداوم، اسهال خونی و در موارد کشنده، زردی میشود.
دز کشنده در اطفال، پنج شش دانه کرچک بوده، درحالیکه در بزرگسالان در حدود 20 دانه است.
گیاه کرچک در واقع به طور عمده برای تهیه روغن آن پرورش داده میشود که در پزشکی به عنوان مسهل قوی کاربرد دارد.
اگر با فردی روبهرو شدید که از دانههای این گیاه خورده یا خود گیاه را مصرف کرده است، باید به اورژانس رسانده شود.
زالک کوهی منطقه (آبشار بید)
در مناطق کوهستانی گیاهان بوته ای و درختچه ای مانند ریواس، آویشن، درمنه، بادام کوهی، پسته وحشی و گونه های پراکنده ای از ارس یا سرو کوهی مشاهده می شود که به دلیل قطع بی رویه جهت مصرف سوخت روستاییان و عشایر ساکن در منطقه تنها شمار اندکی از درختان ارس باقی مانده و ۹۰درصد آنها نابود شده است.
رویش ریواس در مناطق کوهستانی نظر گاه
پوشش گیاهی منطقه بادقوس سبزوار
در مناطق بیابانی و ماسه زارهای شهرستان گونه های متنوعی چون کما ، تاغ، درمنه دشتی، شوربیابانی، قیچ، گز، نتر و نسی مشاهده می شود که انواع تیپ های گیاهی نقشه پوشش گیاهی شهرستان سبزوار آمده است.
پوشش گیاهی گز در ماسه زارها ی سبزوار بزرگ
قیچ از گیاهان مناطق بیابانی و ماسه زارهای سبزوار بزرگ
گیاه دارویی و خوراکی کما یا کمای
رشد گیاه کما و به لهجه سبزواری کمای در مناطق مستعد جنوب سبزوار بزرگ از اوایل اسفند آغاز ودر اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت ماه وارد مرحله گل دهی ودر اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد بذر گیاه ریخته وپس از آن بوتههای گل دهنده از بین می رود.
اواخر دوره رشد و ظهور بافت چتر مانند نرم به نام قرنه
ولی بوتههای غیر گل دهنده با ریزش برگها وارد مرحله ركود میشوند و ریشه آنها در اعماق خاک برای سال اینده باقی مانده و با حفظ رطوبت ذخیره شده در بافتهای خود به بقا ادامه می دهد.
با بهره برداری شدید از كمای بیابانی بین ۴۰ تا ۷۵ درصد از مقدار روییده شده جمع اوری می شود در نتیجه حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد بوتهها ی سبز شده در سال اول از دست می رود.
بنابراین مهمترین عامل كاهش تراكم كمای بیابانی بهره برداری انسانی است. که خود لزوم تناوب در بهره برداری را طلب می کند.
بی تردید رویشگاههای گیاه کمای باید توسط افراد محلی ،اداره منابع طبیعی و محیط زیست كنترل گردد تا از نابودی این گونه ارزشمند جلوگیری شود.
پوشش گیاهی کمای در مناطق بیابانی سبزوار
نسبت بالای ریشه به ساقه وظرفیت بالای نگهداری رطوبت
دو راه سازگاری گیاه کمای با شرایط خشك و بیابانی میباشد .
گیاه انقوزه نوعی کمای کوهی
گیاه انقوزه که نوعی کمای کوهی است، خاصیت دارویی و غذایی متعددی دارد و برای درمان اختلالات عصبی در کودکان استفاده می شود.
خاصیت مسکن دارد و در کاهش فشارخون و درمان بیماری های قلبی عروقی موثر است.
نفخ بر است و به هضم غذا کمک می کند. مصرف آن از حمله های هیستری جلوگیری می کند.
مصرف آن پس از زایمان برای مادر بسیار مفید است.برای رفع دندان درد، مقداری از آن را با آب لیمو مخلوط کنید و با پنبه روی دندان قرار دهید.
از آن جا که خاصیت آنتی بیوتیک دارد و مانع از رشد میکروب می شود، از آن به عنوان نگه دارنده در ترشی ها استفاده می شود.
ناراحتی های تنفسی مانند آسم، سیاه سرفه و برونشیت را برطرف می کند و برای درمان یبوست بسیار مفید است.
عفونت های قارچی روده را برطرف می کند و از آن جا که مصرف این گیاه در برخی افراد حالت تهوع، سرگیجه، سوزش معده و... ایجاد می کند، بهتر است با نظارت پزشک مصرف شود.
مرحله رشد گیاه کمای یا آنغوزه (Ferulaassafeotida) بسته به دمای هوا از اوایل اسفند شروع و تا اواسط فروردین ادامه دارد سپس دوره خواب بوتههای نابالغ آغاز و تا بهار سال بعد بهطول خواهد انجامید.
بعد از 4 تا6 سال رشد بدون تولید بذر در سال آخر حیات گیاه رشد زایشی گیاه آغاز مشود که با ظهور اندام باردهی همراه است که به آن قرنه میگویند . زادآوری این گیاه فقط از طریق بذر صورت میگیرد.
این گیاه کوهستانی در اراضی بایر و ماسهای خشک و آهکی مناطق گرم با میانگین بارندگی 150 ـ 90 میلیمتر در سال رویش دارد.
شیب بیشتر مناطق آنغوزه خیز 30 الی 60 درصدی میباشد. از کما به شکل خام یا پخته شده برای مصارف خوراکی استفاده می شود که طبیعت بسیار گرم دارد.
اما شکل دیگر استفاده خوراکی استفاده از قرنه یا گل کما است که نسبت به کما کمیاب تر است . از قرنه نیز به شکل خام یا پخته استفاده خوراکی می شود همچنین ترشی قرنه نیز طرفداران خود را دارد.
از ریشه این گیاه یا قسمت پایین ساقه و یقه گیاه با تیغ زدن در اواخر بهار شیره خاصی در طول تابستان خارج میشود که در مجاورت هوا به تدریج سفت میشود که تحت نام آنغوزه مورد استفاده قرار میگیرد.
طعم آنغوزه گس و گزنده و در بعضی از گونهها تلخ و بویی خاص و خیلی تند دارد که بهدلیل ترکیبات شیمیایی آنغوزه میباشد.
آنغوزه به اشکال مختلف بهصورت شیر آنغوزه، تودهای، به بازار تجارت عرضه میشود که مرغوبترین شکل آن شیر آنغوزه است.
متاسفانه برداشت آنغوزه به روش برش عرضی باعث مرگ گیاه شده و همین موضوع باعث کاهش شدید بوته های کمای شده و خشکسالی های اخیر نیز این امر را تشدید نموده است.
موارد استفاده : آنغوزه برداشت شده بیشتر به کشور هند صادر میشود و در آنجا به مصرف داروسازی میرسد و با چند برابر قیمت به کشور عزیز مان بر می گردد.
پوشش گیاهی مناطق پای کوهی
پوشش گیاهی منطقه پای کوهی منطقه استاج سبزوار
پوشش گیاهی منطقه ممرود شمال روستای بید
پوشش گیاهی دره ای با اهداف اکوتوریستی در تفرجگاه دلبر
در عین حال نباید از نقش پوشش گیاهی در کنترل سیلابهای فصلی و اهمیت آن در توسعه مناطق اکوتوریستی غافل شد.
نقش پوشش گیاهی در کنترل سیلابهای فصلی
در ادامه به گیاهانی اشاره می کنیم که می تواند به عنوان اثر طبیعی ملی مورد توجه بخش اکوتوریسم قرار گیرد.
۱- چنار ۲۰۰۰ ساله کیذقان:
محیط این درخت کهنسال که در روستای کیذقان بخش ششتمد واقع شده ۴۵ متر است و در سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به عنوان اثر طبیعی ملی به ثبت رسیده است .
چنار ۲۰۰۰ ساله کیذقان
چنار کهنسال کیذقان محصور شده در میان نرده های فلزی
کوچه باع های زیبا و دلفریب کیذقان
۲- ارس ۴۰۰ ساله پروند:
این درخت ارس که در زمره درختان دیر زیست قراردارد از میان دامنه های سنگلاخی و در مجاورت غار آهکی کوه پروند روییده است که خود اهمیت اکوتوریستی ویژه ای به این منطقه بخشیده است .
ارس ۴۰۰ ساله پروند
۳- درخت ارس۵۰۰ ساله جاورتن:
این درخت ارس در مجاورت مجموعه غارهای جاورتن شهرستان جغتای قرار دارد .
ارس ۵۰۰ ساله جاورتن
۴- سرو ۳۰۰ساله روستای بیزه:
این درخت سرو بلند قامت در روستای کوهستانی بیزه در زمره آثار طبیعی ملی شهرستان سبزوار به ثبت رسیده است .
نمایی از سرو کهنسال روستای بیزه
دور نمایی از سرو کهنسال بیزه
۵- چنار کهنسال بابا افجنگ :
این چنار کهنسال و قطور در مسیر جاده اصلی سبزوار به روستای افچنگ واقع شده و گردشگران زیادی از سایه آن در فصل تابستان بهره مند می شوند.
چنار کهنسال بابا افچنگ
علاوه بر موارد ذکر شده آثار طبیعی ملی متعددی در سطح شهرستان سبزوار شناسایی و ثبت شده اند که از جمله می توان به چنار ۴۰۰ساله زوستاهای نوده انقلاب ُ-گاچ و ریوند اشاره کرد.
درخت کهنسالی در روستای جاورتن شهرستان جغتای
سپیداری بلند در منطقه ممرود روستای بید
حفاظت خاک در مسیر سیلاب های فصلی توسط ریشه اشجار قدیمی در منطقه بید
لطفا از بخش های متنوع و جذاب زیر هم دیدن فرمایید.
آشنایی با پناهگاه حیات وحش شیر احمد
راهکار های اجرایی شدن صنعت اکوتوریسم در سبزوار بزرگ
نگاهی به طرح های گردشگری در سبزوار بزرگ
نقش کوهستان در توسعه ی طبیعت گردی سبزوار بزرگ
گسل های مهم و فعال در سبزوار بزرگ
معرفی غارهای طبیعی در سبزوار بزرگ
رودها و آبشارهای مهم با قابلیت گردشگری
ژئومورفولوژی و نقش آن در توسعه اکوتوریسم سبزوار بزرگ
نقش اکوتوریسم روستایی در توسعه اشتغال و درآمد
بررسی و تحلیل علمی رودها در سبزوار بزرگ
مجموعه نقشه های موضوعی سبزوار بزرگ
معرفی سدها ی مهم سبزوار بزرگ با قابلیت های گردشگری
اسامی و نقشه روستا های سبزوار بزرگ
معرفی منابع موجود در زمینه اکوتوریسم
لیست هتل ها و مراکز اقامتی در سبزوار بزرگ
لطفا با ثبت نظرات خود ما را در تکمیل هر چه بهتر این وبلاگ
راهنمایی فرمایید.
کلمات کلیدی مهم: ارس یا سرو کوهی, تیپ های گیاهی, پوشش گیاهی ریواس, کمای
